Книга скорбных песнопений Григор Нарекаци на армянском языке

Книга скорбных песнопений Григор Нарекаци 

«Книга скорбных песнопений» - самое крупное поэтическое произведение, состоящее из 95 глав – молитв, обращенных к Богу и Богоматери. Книга написана за три года: 1001-1003. В Армении эту святую книгу называют «народной Библией», а также просто «Нарек». Ее читают над тяжело больными и умирающими. Книга переведена на многие языки.

Место "Книги скорбных песнопений" Григора из Нарека не только в традиционной армянской культуре, но и во всей традиционной армянской жизни не с чем сравнить.Сборник, законченный в самые первые годы ХI века, из столетия в столетие переписывали наравне с Библией, стремились иметь чуть ли не в каждом доме.Целый народ принял поэзию Нарекаци к сердцу.Ее благое действие представало в умах простых людей распространившимся из области духовного на область материального; если от текстов ожидали врачевания человеческой души, то в вещественности рукописи сборника искали исцеления для недужного человеческого тела - ее можно было подложить под голову больному.

«Книги скорбных песнопений», которой было суждено пройти через века и донести до потомков «Слово к Богу, исходящее из глубин сердца». Этому «народному Евангелию», созданному в X в. архимандритом Григором Нарекаци, которого Армянская Апостольская Церковь причислила к лику святых, люди приписывали способность целить от душевных и физических недугов. Её читали семьями, хранили вместе с Евангелием, ею напутствовали в дорогу. Неудивительно, ведь каждая из глав, каждая из пронзительных строк «Книги скорби» – это насыщенное глубоким христианским мистицизмом молитвенное обращение к Богу или Богоматери, это удивительный монолог, обращённый к Творцу, призывающему Своё творение к совершенству. «Соединиться с Тобой, слившись с Твоим светом жизни» – вот конечная цель человека, духовного существа, жизнь которого не прерывается после десятилетий пребывания на земле, но имеет продолжение в Божьем «дивном крове».

Книга предназначена как для знатоков Средневековья, так и для всех любителей высокой поэзии. Текст "Книги скорбных песнопений" даётся в прямом переводе М. О. Дарбинян-Меликян и Л. А. Ханларян (сотрудников Матенадарана – хранилища рукописей) с древнеармянского на русский, где во многом сохранилась очередность лексических единиц подлинника, раскрывающих уникальность художественного мышления поэта. Читатель получает полное представление о характерной для Нарекаци, богатейшей системы поэтических тропов, а также художественных особенностей его языка, синтаксиса и образного строя. Книга захватывает читателя поэтическим мастерством автора: чередующиеся сравнения, перифразы, эпитеты, метафоры, гиперболы и литотесы, библейские аллюзии и т.д. высвечиваются с особой яркостью и поражают своим разноцветием, многозначно раскрываясь на почве русского языка, с его уникальной поэтической культурой и глубокой художественной разработанностью.

ПЕРЕВОД

«Մատյան ցավալի շարականների» բանաստեղծական ամենամեծ ստեղծագործությունն է՝ բաղկացած 95 գլուխներից՝ Աստծուն և Աստվածամորն ուղղված աղոթքները։ Գիրքը գրվել է երեք տարում՝ 1001-1003 թթ. Հայաստանում այս սուրբ գիրքը կոչվում է «Ժողովրդական Աստվածաշունչ», ինչպես նաև պարզապես «Նարեկ»։ Այն կարդացվում է ծանր հիվանդների և մահամերձ մարդկանց վրա։ Գիրքը թարգմանվել է բազմաթիվ լեզուներով։

Նարեկացու Գրիգոր Նարեկացու «Վշտալի շարականների» տեղը ոչ միայն հայ ավանդական մշակույթում, այլեւ ողջ հայ ավանդական կյանքում չի կարելի համեմատել ոչնչի հետ, թե ոչ ամեն տանը։ Նարեկացու պոեզիան վերցրեց մի ամբողջ ժողովուրդ։ Նրա լավ ազդեցությունը հայտնվեց հասարակ մարդկանց մտքում՝ տարածվելով հոգևորից դեպի նյութական հարթություն. եթե ակնկալվում էր, որ տեքստերը կբուժեն մարդու հոգին, ապա ժողովածուի ձեռագրի նյութականության մեջ նրանք բուժում էին փնտրում հիվանդ մարդու մարմնի համար՝ այն կարելի էր դնել հիվանդի գլխի տակ։

«Մատյան վշտաց շարականների», որին վիճակված էր անցնել դարերի միջով և սերունդներին փոխանցել «Խոսքն առ Աստված, որ գալիս է սրտի խորքից»։ Այս «ժողովրդական Ավետարանը», ստեղծված X դ. Գրիգոր Նարեկացի վարդապետը, որին Հայ Առաքելական եկեղեցին սուրբ է դասել, մարդիկ վերագրում են հոգեկան և ֆիզիկական հիվանդություններից բուժելու կարողությունը։ Այն կարդացվում էր ընտանիքների կողմից, պահվում Ավետարանի հետ միասին, խրատվում ճանապարհին։ Զարմանալի չէ, որովհետև Վշտի Գրքի յուրաքանչյուր գլուխ, յուրաքանչյուր ցայտուն տող աղոթական կոչ է առ Աստված կամ Աստվածամոր՝ հագեցած քրիստոնեական խորը միստիկայով, այն զարմանալի մենախոսություն է՝ ուղղված Արարչին՝ կոչ անելով. Նրա ստեղծագործությունը կատարելության. «Միավորվել քեզ հետ՝ միաձուլվելով քո կյանքի լույսին»՝ սա է մարդու, հոգևոր էակի վերջնական նպատակը, ում կյանքը չի ընդհատվում տասնամյակներ երկրի վրա գտնվելուց հետո, այլ շարունակվում է Աստծո «հրաշալի ապաստանում»:

Գիրքը նախատեսված է ինչպես միջնադարի գիտակների, այնպես էլ բարձր պոեզիայի բոլոր սիրահարների համար։ «Մատյան ողբերգության» տեքստը գրաբարից ռուսերեն է տրված Մ. մեծապես պահպանվել է բանաստեղծի գեղարվեստական ​​մտածողության յուրահատկությունը։ Ընթերցողը ամբողջական պատկերացում է ստանում Նարեկացուն բնորոշ բանաստեղծական տոպերի ամենահարուստ համակարգի, ինչպես նաև նրա լեզվի, շարահյուսության և փոխաբերական կառուցվածքի գեղարվեստական ​​առանձնահատկությունների մասին։ Գիրքն ընթերցողին գերում է հեղինակի բանաստեղծական հմտությամբ՝ փոխարինող համեմատություններ, վերափոխումներ, էպիտետներ, փոխաբերություններ, հիպերբոլ ու լիտոտներ, աստվածաշնչյան ակնարկներ և այլն։ առանձնանում են առանձնահատուկ պայծառությամբ և զարմանում իրենց բազմերանգությամբ՝ ոչ միանշանակորեն բացահայտվելով ռուսաց լեզվի հիման վրա, նրա բանաստեղծական յուրահատուկ մշակույթով և գեղարվեստական ​​խոր զարգացումով։